ResponseEve, a responsive template by SiGa

Dieta w zespole jelita drażliwego - postać zaparciowa

Zespół jelita drażliwego jest chorobą czynnościową przewodu pokarmowego. Cechą charakterystyczną jest zmiana rytmu wypróżnień. Można wyróżnić trzy główne postacie tej choroby: zaparciową, biegunkową i mieszaną. Objawy są różne u każdego pacjenta, zazwyczaj występują jednak bóle brzucha, kruczenia i przelewania, wzdęcia, gazy. Takie objawy mogą też towarzyszyć wielu innym schorzeniom, dlatego ważne jest przeprowadzenie prawidłowej diagnostyki.

Odpowiednia dieta ma za zadanie ograniczenie dolegliwości lub ich wyeliminowanie oraz dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych.

W leczeniu dietetycznym należy wziąć pod uwagę postać choroby oraz indywidualny stan zdrowia, występujące objawy i odpowiedź organizmu na różne produkty spożywcze. W przypadku postaci mieszanej, należy wprowadzać modyfikacje diety w zależności od występujących w danym okresie objawów.

Postać zaparciowa charakteryzują:

• mniej niż 3 wypróżnienia w tygodniu
• twarde zbite stolce
• trudności w oddaniu stolca.

Zalecenia dietetyczne w postaci zaparciowej lub w okresach zaparć w postaci mieszanej

• Głównym zaleceniem przy postaci zaparciowej zespołu jelita drażliwego jest dieta bogato błonnikowa. Zwiększanie zawartości błonnika w diecie powinno następować stopniowo.
• Wskazane są surowe warzywa i owoce (5 porcji dziennie), pełnoziarniste produkty zbożowe (razowy chleb, mąka pełnoziarnista, kasze itp)
• Ograniczeniu lub wykluczeniu (w zależności od tolerancji) podlegają produkty wzdymające takie jak warzywa kapustne, cebulowe, strączkowe.
• Można wprowadzić otręby pszenne w ilości 2 łyżki stołowe dziennie rozdzielone na 3 porcje jako dodatek do potraw najlepiej do produktów mlecznych.
• Należy pić dużo płynów, przynajmniej 2 litry dziennie w postaci przede wszystkim wody mineralnej niegazowanej, dozwolone są też herbaty owocowe, soki warzywne, napoje mleczne
• Ograniczyć kawę i mocną herbatę, czekoladę, kakao, czerwone wino
• Sposoby na zwalczenie zaparć: ciepła woda z miodem i cytryną, napar z suszonych śliwek (zalać śliwki wieczorem, rano wypić), łyżka oleju
• Wykluczyć należy potrawy ciężkostrawne, tłuste, np. tłuste mięsa i wędliny, potrawy smażone
• Ograniczyć spożywanie produktów o działaniu zapierającym: kisieli, galaretek, klusek śląskich, białego ryżu, białej mąki, czekolady (i innych produktów z kakao)
• Wyeliminować napoje i produkty zawierające słodziki (sorbitol i fruktoza mogą nasilać wzdęcia i bóle brzucha) oraz napoje gazowane.
• Mleko spożywać w zależności od tolerancji, w przypadku zaobserwowania nasilenia objawów zastąpić je mlecznymi produktami fermentowanymi (jogurt, kefir) które zazwyczaj są lepiej tolerowane
• Wskazana jest aktywność fizyczna co najmniej 30minut dziennie.
• Ograniczyć żucie gum

Produkty dozwolone i przeciwwskazane w diecie bogatobłonnikowej dla chorych z zespołem jelita drażliwego (postać zaparciowa).

Rodzaje produktów	Produkty zalecane	Produkty przeciwwskazane
Płyny	Mleko 0,5 lub 1,5%, kefir, jogurty, maślanka, kawa zbożowa, słaba herbata, herbaty owocowe, napary ziołowe, napoje fermentowane z mleka.	Napoje alkoholowe, kakao, czekolada, kawa i mocna herbata.
Sery	Twaróg i biały ser chudy lub półtłusty	Pozostałe
Tłuszcze	Oleje roślinne: słonecznikowy, sojowy, olej z oliwek, margaryny miękkie (np. słoneczna) i masło w ograniczonych ilościach.	Smalec, słonina, łój wołowy, topione masło.
Mięso	Chude: cielęcina, wołowina, indyk, kurczak, królik.	Tłuste: wieprzowina, baranina, podroby i dziczyzna.
Wędliny	Chuda szynka, polędwica, chude wędliny drobiowe	Tłuste wędliny, kiełbasy, pasztety, parówki
Zupy	Na wywarach z włoszczyzny, warzywne, krupniki, mleczno-owocowe, zagęszczone zawiesiną. z mąki i mleka	Na tłustych wywarach z kości, mięsa i drobi oraz ryb, zaprawione śmietaną, zawierające zasmażki.
Produkty zbożowe	Pieczywo ciemne, o dużej zawartości błonnika, razowe, żytnie, graham, z dodatkiem otrąb i ziaren, pieczywo chrupkie, pumpernikiel. Mąki: żytnia, pszenna niskiego przemiału, kasza gryczana, jęczmienna, jaglana, pęczak, płatki owsiane, płatki żytnie, jęczmienne, kiełki pszenne.	Chleb pszenny z wysokiego przemiału, mąki z wysokiego przemiału, mąka ziemniaczana (i potrawy z jej dodatkiem jak kluski), kasza manna, ryż biały
Warzywa	Wszystkie warzywa poza nasilającymi wzdęcia, ziemniaki gotowane, pieczone, puree.	Ziemniaki w postaci frytek, smażone, placki ziemniaczane Warzywa strączkowe (groch, fasola, soczewica, bób itd.) oraz warzywa kapustne, cebulowe – nasilają wzdęcia

Opracowała: mgr Klaudia Rączkowska

Źródła:
1. Wasiluk D, Ostrowska L „Leczenie dietetyczne pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego” Nowa Medycyna 3/2010, s. 89-95
2. Jarosz M et al.: Jak żyć z zespołem jelita nadwrażliwego. Wyd Lek PZWL, Warszawa 2009.
3. Wieczorek-Chełmińska Z: Żywienie w chorobach przewodu pokarmowego. Wyd Lek PZWL, Warszawa 2004
4. Ciborowska H, Rudnicka A. „Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka”.

powrót do spisu artykułów